gujarati world

Share

ઓઝૉનનું ગાબડું પુરવા માટે માણસજાતે દર્શાવેલી એકતા વખાણતી વખતે એક વક્રતા પણ નોંધવી રહી : દાયકાઓ પહેલાં જેમ ઍમોનિયાને બદલે ‘નિર્દોષ’ ક્લોરોફ્‌લોરોકાર્બનનું ચલણ શરૂ થયું, તેમ ૧૯૮૭માં થયેલી મૉન્ટ્રીઅલ સમજૂતી પછી ક્લોરોફ્‌લોરોકાર્બનની જગ્યાએ ‘નિર્દોષ’ હાઇડ્રોફ્‌લોરોકાર્બન/ HFCનો વપરાશ શરૂ થયો. ત્યાર પછીનાં વર્ષોમાં ગ્લોબલ વૉર્મિંગની ચર્ચા શરૂ થયા પછી ધીમે ધીમે સમજાયું કે હાઇડ્રોફ્‌લોરોકાર્બન પણ ક્લોરોફ્‌લોરોકાર્બનની માફક ‘ગ્રીનહાઉસ ગૅસ’ છે--એટલે કે તે પણ વાતાવરણમાં રહેલી ગરમીને જકડી રાખવામાં ‘પાવરધા’ છે. ઍરકન્ડિશનિંગ મશીનોની ખાસ કરીને ભારત અને ચીન જેવા દેશોમાં સતત વધી રહેલી ખપતને કારણે હાઇડ્રોફ્‌લોરોકાર્બન વધુ ને વધુ પ્રમાણમાં વાતાવરણમાં ભળી રહ્યો છે અને એક અંદાજ પ્રમાણે ગરમીને જકડી રાખવાના મામલે તે કાર્બન ડાયોક્સાઇડ કરતાં સેંકડો ગણો વધારે અસરકારક છે. પરંતુ માણસજાતે ઓઝૉનના ગાબડા માટે દર્શાવી હતી, એવી એકતાની ગ્લોબલ વૉર્મિંગના મામલે પ્રતીક્ષા છે--અને તેમાં પાછા ફરવાની જગ્યા રહી છે કે કેમ એ પણ સવાલ છે.